โดย...ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม
มองผู้นำย้อนอดีต การจะมองภาวะผู้นำของไทยในอนาคต เราจำเป็นต้องมองผู้นำในอดีตและปัจจุบันพร้อมกันด้วย จะพูดถึงอนาคตโดยไม่ย้อนกลับไปมองอดีตและมองข้ามปัจจุบันไปก็คงอย่างไรๆ อยู่ ในอดีตคนไทยชอบมีผู้นำ และพึ่งผู้นำ ซึ่งก็ไม่ทราบว่าอะไรเป็นเหตุ อะไรเป็นผล นี่คือความรุ้สึกของคนทั่ว ๆ ไป คนไทยอาจจะถูกนำมามาก เลยคิดแต่จะพึ่งผู้นำ ไม่เป็นตัวของตัวเองเท่าใด ลักษณะที่ผิดแผกไม่เหมือนใครของคนไทยประการหนึ่งคือ คนไทยมีพฤติกรรม 2 แบบ ในคนคนเดียวที่ขัดแย้งกัน กล่าวคือ ในยามสบายๆ คนไทยไม่ชอบให้ใครมายุ่งเกี่ยว แต่เมื่อมีปัญหาใดเกิดขึ้น คนไทยกลับร่ำร้องต้องการผู้นำขึ้นมาทันที
อย่างไรก็ตาม สังคมไทยนับว่าโชคดีที่ผู้นำเราในอดีตส่วนใหญ่เป็นผู้นำที่ดี เมืองไทยจึงเจริญก้าวหน้ามาโดยลำดับ และอยู่รอดปลอดภัยตลอดมาตราบจนกระทั่งทุกวันนี้ และความต้องการผู้นำก็ยังติดพันอยู่กับสังคมไทย
ความต้องการผู้นำจึงยังมั่นคงดำรงอยู่ในจิตใจของคนไทยจวบจนปัจจุบัน และผู้นำสังคมไทยวันนี้มีอยู่หลากหลาย เพราะคนไทยมักนึกถึงผู้นำในรูปแบบต่างๆ ทั้งผู้นำในนามสถาบัน และผู้นำในนามบุคคล บางครั้งคนไทยยังหวังพึ่งผู้นำที่ไม่มีตัวตน อย่างเช่น "พระสยามเทวาธิราช" ด้วยเป็นต้น
